“มื้อที่สุกที่สุด คือมื้อที่ปลอดภัยที่สุด” แต่เจ้าตัวในรูปที่หน้าตาประหลาดๆนี่คือ “พยาธิใบไม้ตับ” เมื่อมองผ่านกล้องจุลทรรศน์ ใครเป็นสายทานปลาน้ำจืดดิบๆ ลาบปลาดิบ ก้อยปลาดิบ ควรต้องอ่านครับ วันนี้ทางรพ.ขอนำ Q&A สั้นๆ เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ในตับ เผื่อจะได้เปลี่ยนใจหันมาทานสุกกันบ้างครับ

 

ถาม : กินปลาน้ำจืดดิบประจำก็แข็งแรงดี ไม่เห็นมีอาการผิดปกติอะไรเลย ?

ตอบ : ส่วนใหญ่คนที่เป็นพยาธิใบไม้ตับ แรกๆ มักจะไม่ค่อยมีอาการ ทำให้ไม่รู้ตัวว่าเป็นโรค แต่ถ้าทิ้งไว้นานๆ และยังกินอาหาร ที่มีพยาธิตัวอ่อนเข้าไปอยู่เรื่อยๆ นานเข้าก็จะทำให้มีอาการได้

 

ถาม : อาหารอะไรที่กินแล้วเป็นพยาธิใบไม้ตับ?

ตอบ : พวกปลาน้ำจืดที่มีเกล็ด แล้วเอามากินแบบดิบ หรือสุกๆ ดิบๆ เช่น ลาบดิบ ก้อยปลา เป็นต้น

 

ถาม : ปลาร้า ปลาส้มที่กินดิบๆ จะมีพยาธิไหม?

ตอบ : ส่วนใหญ่ถ้าหมักไว้นานเกิน 2 เดือนขึ้นไป และมีกรรมวิธีที่สะอาด พยาธิตัวอ่อนที่อยู่ในปลาก็จะตาย แต่ถ้ามีการเอาปลาใหม่มาใส่เพิ่มลงในน้ำปลาร้า เพื่อทำให้ปริมาณมากขึ้น พยาธิอาจยังไม่ตาย เราก็ยังอาจเป็นโรคได้ แนะนำควรทำให้สุกก่อนกิน

 

ถาม : แล้วพยาธิใบไม้ตับอันตรายแค่ไหน และมีอาการยังไงบ้าง?

ตอบ : พยาธิจะเข้าไปโตเป็นพยาธิตัวเต็มวัย อาศัยอยู่ในท่อน้ำดีในตับของเรา ถ้าเรากินเข้าไปเรื่อยๆ ทุกวันๆ ปริมาณพยาธิก็จะเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ พยาธิจะดูดกินสารอาหารจากเลือด และท่อน้ำดีในตับ ทำให้มีการอักเสบ ระคายเคืองในท่อน้ำดี ตัวพยาธิเองก็อาจจะดูดท่อน้ำดี ทำให้น้ำดีไหลไม่สะดวก อาจทำให้มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ร้อนๆท้อง บริเวณตับได้ ถ้าติดเชื้อแทรกซ้อนจะทำให้ท่อน้ำดีอักเสบ จะทำให้มีไข้ ตัวเหลือง ตาเหลือง ปวดท้องได้ แต่ที่น่ากลัวนั้นคือ ถ้าเป็นนานๆก็จะเป็น “มะเร็งท่อน้ำดี” อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

 

ถาม : ถ้าคิดว่าตนเองเป็นกลุ่มเสี่ยง ควรเริ่มต้นทำการรักษาอย่างไร มีสิทธิหายได้ไหม?

ตอบ : รู้เร็วรักษาเร็ว มีสิทธิหายได้ หากคิดว่าเป็นกลุ่มเสี่ยงที่ทางปลาน้ำจืดดิบๆประจำ หรือเริ่มมีอาการข้างต้นแนะนำให้ไปพบแพทย์ และผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธินี้ ควรได้รับการตรวจอุจจาระเพื่อหาไข่พยาธิ และทานยาตามที่แพทย์สั่งให้ครบถ้วน “หลังจากถ่ายพยาธิแล้วต้องไม่กลับไปกินปลาดิบอีก เพื่อป้องกันการติดเชื้อพยาธิใหม่”

อ่านเรื่องราวของพยาธิใบไม้ตับแบบเต็มๆ ได้ที่ https://tropmedhospital.net/knowledge/liverflukes.html

นัดหมายตรวจพยาธิกับรพ.เวชศาสตร์เขตร้อน https://tropmedhospital.net/tropmed-excellence-clinic#parasite