เพิ่งไปเที่ยวป่า ออกมามีไข้ ปวดเมื่อยตามตัว และมีแผลคล้ายบุหรี่จี้ อย่ารอช้าครับ รีบไปพบแพทย์อย่างด่วนเลย!!!

วันนี้โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อนขอเสนอ โรคไข้ไรอ่อน หรือโรคไข้รากสาดใหญ่ หรือโรคสครับไทฟัส Scrub typhus เป็นโรคเดียวกันนะครับ กล่าวคือ โรคนี้เกิดจากเชื้อแบคทีเรียในกลุ่มริกเก็ตเซีย (Rickettsia) ที่ชื่อโอเรียนเทีย ซูซูกามูชิ (Orientia tsutsugamush) โดยมีไรอ่อนเป็นภาหะ เจ้าไรอ่อนจะอาศัยอยู่ตามพุ่มไม้ ทุ่งหญ้าในป่าละเมาะ เมื่อมีสัตว์ผ่านเข้าไปในบริเวณนั้น จะถูกไรอ่อนเกาะและดูดเลือดหากสัตว์เหล่านั้นมีเชื้อโรคนี้อยู่ ไรอ่อนก็จะติดโรคนี้

เราจะติดโรคนี้ได้อย่างไร

• ถ้าหากเราบังเอิญเดินทางหรือไปพักแรมในบริเวณที่มีไรอ่อนอยู่ ไรอ่อนจะไต่ตามเสื้อผ้า เช่น ขากางเกง และมักไปหยุดดูดเลือดแถวในที่อับ ลับตาคน เช่นที่อับขื้นใต้ร่มผ้า ทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายผ่านแผลบริเวณผิวหนังที่ถูกกัด และตรงบริเวณที่โดนไรอ่อนกัดจะเป็นแผลคล้ายถูกบุหรี่จี้ (แรกๆจะเป็นตุ่มแดงๆ อยู่ 2-3 วัน แล้วแตก เป็นแผล พอแผลแห้งก็เป็นสะเก็ดดำๆคล่ายรอยถูกบุหรี่จี้) ต่อมาต่อมน้ำเหลืองแถวที่ถูกกัดจะบวมเจ็บ และจากนั้นก็จะมีไข้

อาการสำคัญของไข้ไรอ่อน

• คนไข้ส่วนใหญ่มักมีไข้ ปวดศรีษะ ปวดตัว เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียน แต่บางรายอาจมีโรคแทรกซ้อน เช่น ไอที่เกิดจากหลอดลมอักเสบ ปอดบวม สมองอักเสบ ทำให้ชักหมดสติ กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ทำให้เหนื่อยง่าย เป็นต้น

ช่วงถามมาตอบไป

ถาม : คนที่เป็นโรคนี้จะมีแผลคล้ายถูกบุหรี่จี้ทุกคนหรือเปล่าครับ?

ตอบ : แผลแบบนี้ พบในคนไข้บางคนเท่านั้น ส่วนใหญ่จะมีอาการตามด้านบนเลยครับ (หัวข้ออาการสำคัญ)

ถาม : แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นโรคนี้ครับ?

ตอบ : ก็จากประวัติการเดินทางไปในป่าหรือพื้นที่เสี่ยงโรค แล้วมีไข้ และอาการอื่นๆ ตามที่เล่าให้ฟังเมื่อครู่นี้ ก็ให้รีบมาพบแพทย์ครับ ทั้งนี้หมอก็จะตรวจเลือดเพื่อยืนยันว่าเป็นโรคนี้อีกครั้งด้วย

ถาม : คนที่ไม่ไปป่า จะเป็นโรคนี้ได้ไหมครับ?

ตอบ: มีโอกาสน้อย แต่โรคนี้ก็อาจพบในชาวนา ชาวสวนที่อยู่ในภูมิประเทศที่เหมาะให้ไรอ่อนอาศัยอยู่ได้เช่นกัน

 

วิธีการป้องกันเบื้องต้น

• ควรหลีกเลี่ยงที่เป็นแหล่งอาศัยของไรอ่อน เช่น พุ่มไม้ ป่าละเมาะ พยายามอยู่ในที่โล่ง
• ถ้าจำเป็นต้องเข้าไปในพื้นป่าหรือพื้นที่เสี่ยง สวมเสื้อผ้า หรือเครื่องป้องกันให้มิดชิด
• หากมีไข้สูง และมีอาการตามที่กล่าวมาหลังเข้าไปในป่า ควรรีบมาพบแพทย์โดยเร็ว

 

ด้วยความปรารถนาดีจากโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน