โรคลมแดด (heat stroke) คืออะไร และ มีสาเหตุจากอะไร ?
โรคลมแดดเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ สาเหตุเกิดจากร่างกายไม่สามารถจัดการลดอุณหภูมิที่สูงมากลงให้เป็นปกติได้ ทำให้เกิดอันตรายต่อระบบการทำงานของร่างกายตามมา โดยเริ่มจากการอยู่ในสถานที่ที่มีความร้อน โดยไม่จำเป็นว่าต้องอยู่กลางแจ้ง อาจจะเป็นในห้องหรือสถานที่ที่ไม่ระบายความร้อนก็ได้ เช่น ในรถ หรือมีการออกกำลังกายทำให้ร่างกายมีการผลิตความร้อนมากขึ้น พอโดนแดดร้อนมากๆร่างกายระบายความร้อนไม่ทันทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นเรื่อยๆ พอสูงมากเกินไปก็ทำให้อวัยวะต่าง ๆในร่างกายทำงานผิดปกติ
อาการ เป็นอย่างไร ?
อาการของโรคมีอาการตั้งแต่เจ็บป่วยเล็กน้อย เช่น อ่อนเพลีย กระหายน้ำ มีเหงื่อออกมาก หัวใจเต้นเร็ว ปวด มึนศีรษะ หน้าแดง ไปจนถึงมีอาการมากและเป็นอันตรายอัน ได้แก่ อาการกระสับกระส่าย มีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง ไม่มีเหงื่อเนื่องจากร่างกายขาดน้ำมาก จนนำไปสู่อาการหมดสติ ชักและความดันโลหิตต่ำในขั้นสุดท้ายอาจเกิด ไตวายและเสียชีวิตได้ หากวินิจฉัยและรักษาได้ไม่ทันท่วงที
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น
• โดยให้พาออกมาจากสถานที่นั้น มาอยู่ในที่ร่มและมีอากาศเย็นถ่ายเทความร้อนได้ดี
• หากคนไข้ใส่เสื้อผ้าที่หนาและไม่ระบายความร้อนควรปลดเสื้อผ้าออกเพื่อเพิ่มการระบายความร้อน
• ทำการจัดท่าคนไข้โดยยกขาสูงเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและความดันโลหิต
• หากคนไข้พอรู้สึกตัวให้ดื่มน้ำมากๆจะเป็นน้ำธรรมดา หรือน้ำเย็น ก็ได้แต่ห้ามใช้น้ำร้อน
• ขั้นตอนต่อไปควรทำการลดอุณหภูมิของคนไข้โดยใช้ผ้าชุบน้ำอาจจะเป็นน้ำเย็นหรือน้ำธรรมดา เช็ดตัวตามข้อพับ แขน ขา ซอกคอ ใช้พัดลมเป่าระบายความร้อน
• ถ้าหากผู้ป่วยมีอาการมาก เช่น เป็นลม หมดสติ ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลงให้รีบปฐมพยาบาลเบื้องต้นและนำส่งโรงพยาบาลเพื่อรักษาอย่างเร่งด่วน
การป้องกัน
• หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนเป็นเวลานานโดยเฉพาะคนที่มีปัจจัยเสี่ยงที่ได้กล่าวไว้ข้างต้น โดยในกลุ่มนี้ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดและมีการเตรียมตัวทั้งก่อนออกแดดและในช่วงที่อยู่กลางแดดด้วย
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ คนปกติควรดื่มน้ำวันละ 2-3 ลิตรหรือ 6-8 แก้วต่อวัน
• ในระหว่างที่ออกแดดควรเตรียมน้ำดื่มไปด้วยโดยควรดื่มน้ำเพิ่มขึ้น
• ควรใส่เสื้อผ้าที่มีการระบายอากาศได้ดี เช่น ผ้าฝ้าย และมีสีอ่อน ควรมีอุปกรณ์ป้องกันแสงแดด เช่น หมวก และ ร่ม
• หลีกเลี่ยงการใช้สารเสพติดหรือดื่มแอลกอฮอล์
โรคลมแดดเป็นหนึ่งในโรคที่มากับความร้อน สามารถเกิดได้กับทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่มีอาชีพที่ต้องทำงานกลางแดดเป็นเวลานาน ๆ เช่น ผู้ที่ขายของกลางแดด ก่อสร้าง หรือนักกีฬา ตำรวจ ทหารที่ต้องฝึกหรือทำงานกลางแดด โดยถ้ามีความเสี่ยงที่ได้กล่าวถึงข้างต้นยิ่งมีโอกาสเกิดโรคนี้ได้มากขึ้น ประชาชนทั่วไปจึงควรมีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้น เพื่อเตรียมตัว ป้องกันและช่วยเหลือปฐมพยาบาลเบื้องต้นแก่ตนเองและคนรอบข้างได้