วัคซีนโรคไอพีดี

         (Invasive Pneumococcal Disease; IPD vaccine)

 

โรคไอพีดี คืออะไร ?

โรคไอพีดี คือโรคติดเชื้อรุนแรงที่เกิดจากการติดเชื้อ Streptococcus pneumoniae (S. pneumoniae) ซึ่งเป็นเชื้อที่อาศัยตามปกติในลำคอของคน โดยเฉพาะในเด็ก การแพร่เชื้อระหว่างคนมักเกิดจากการสัมผัสละอองฝอยของสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ มักจะพบได้บ่อยในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว ซึ่งเชื้อนี้เป็นสาเหตุหลักที่สำคัญของโรคปอดอักเสบ นอกจากนี้เชื้อยังสามารถก่อให้เกิดโรคติดเชื้อรุกรานซึ่งมีความรุนแรง ได้แก่ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบและการติดเชื้อในกระแสเลือด

 

วัคซีนโรคไอพีดี มีกี่ชนิด ?

มี 2 ชนิด คือ

1. วัคซีนชนิดโพลีแซคคาไรด์ 23 ซีโรทัยป์ (23-valent polysaccharide vaccine: PPSV23)
ประกอบด้วยโพลีแซคคาไรด์แอนติเจนของแคปซูลของเชื้อ S. pneumoniae จำนวน 23 ซีโรทัยป์ ได้แก่ 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F และ 33F

2. วัคซีนชนิดคอนจูเกต ชนิด 13 ซีโรทัยป์ (Pneumococcal conjugate vaccine: PCV13)
ประกอบด้วยโพลีแซคคาไรด์แอนติเจนของแคปซูลของเชื้อ S. pneumoniae จำนวน 13 ซีโรทัยป์ ได้แก่ 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C,19A, 19F และ 23F

 

ใครที่ควรได้รับวัคซีนนี้ ?

• ผู้ที่มีอายุ 19-64 ปี ที่สุขภาพดี ไม่มีความจำเป็นต้องฉีดวัคซีนโรคไอพีดี

อย่างไรก็ตาม หากต้องการฉีดวัคซีน แนะนำให้ฉีด PPSV23 เนื่องจากในประเทศที่มีระบบสาธารณสุขที่ดีในระดับหนึ่ง มีการฉีดวัคซีน PCV13 ในช่วงวัยเด็กเยอะขึ้น ทำให้เชื้อก่อโรค 13 สายพันธุ์ในวัคซีน PCV13 ไม่ค่อยพบแล้ว ดังนั้น จึงแนะนำให้ฉีด PPSV23 ซึ่งจะช่วยเพิ่มการป้องกันเชื้อสายพันธ์ุที่ไม่มีใน PCV13

 

• ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป

แนะนำให้ฉีด PPSV23 1 ครั้ง (หากเคยฉีด PPSV23 มาก่อนอายุ 65 ปี ให้ฉีดอีก 1 ครั้ง โดยห่างจากครั้งที่เคยฉีดอย่างน้อย 5 ปี) หากแพทย์พิจารณาให้ฉีด PCV13 ด้วย ควรฉีด PCV13 ก่อนอย่างน้อย 1 ปีแล้วจึงฉีด PPSV23

 

อาการข้างเคียงที่พบได้บ่อย

อาการปวด บวม แดงบริเวณที่ฉีดวัคซีน อาการมักเป็นเพียงเล็กน้อยและหายได้เอง

 

อ้างอิง:
– ตำราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคปี 2562
– https://www.cdc.gov/pneumococcal

 

 

…..หน่วยวิชาการ งานเภสัชกรรม โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน